The Day That Was – 16 Aug 2021

1. नॅशनल ब्युरो ऑफ प्लांट जेनेटिक रिसोर्सेस येथे जगातील दुसरी सर्वात मोठी नूतनीकरण केलेली जीन बँक:

– केंद्रीय कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्री श्री नरेंद्र सिंह तोमर यांनी नॅशनल ब्युरो ऑफ प्लांट जेनेटिक रिसोर्सेस (NBPGR), पुसा, नवी दिल्ली येथे जगातील दुसऱ्या क्रमांकाच्या नूतनीकरण केलेल्या अत्याधुनिक राष्ट्रीय जीन बँकेचे उद्घाटन केले.

– भविष्यातील पिढ्यांसाठी प्लांट जेनेटिक रिसोर्सेस (PGR) चे बियाणे जतन करण्यासाठी 1996 मध्ये स्थापन झालेल्या राष्ट्रीय जीन बँकेमध्ये बियाणांच्या स्वरूपात सुमारे दहा लाख जर्मप्लाझम जतन करण्याची क्षमता आहे. सध्या ते 4.52 लाख अॅक्सेसन्सचे संरक्षण करत आहे, त्यापैकी 2.7 लाख भारतीय जर्मप्लाझम आहेत आणि उर्वरित इतर देशांमधून आयात केले गेले आहेत.

– नॅशनल ब्यूरो ऑफ प्लांट जेनेटिक रिसोर्सेस दिल्ली मुख्यालय आणि देशातील 10 प्रादेशिक स्थानकांद्वारे इन-सीटू आणि एक्स-सीटू जर्मप्लाझम संवर्धनाची गरज भागवत आहे.

World’s second-largest refurbished gene bank at the National Bureau of Plant Genetic Resources:

– Union Minister for Agriculture and Farmers Welfare, Shri Narendra Singh Tomar inaugurated the world’s second-largest refurbished state-of-the-art National Gene Bank at the National Bureau of Plant Genetic Resources (NBPGR), Pusa, New Delhi.

– The National Gene Bank established in the year 1996 to preserve the seeds of Plant Genetic Resources (PGR) for future generations, has the capacity to preserve about one million germplasm in the form of seeds. Presently it is protecting 4.52 lakh accessions, of which 2.7 lakh are Indian germplasm and the rest have been imported from other countries.

– National Bureau of Plant Genetic Resources is meeting the need of in-situ and ex-situ germplasm conservation through Delhi Headquarters and 10 regional stations in the country.

2. रग रग में गंगा:

– ‘रग रग में गंगा’ प्रवासवर्णनाच्या दुसऱ्या पर्वात या महान नदीच्या सांस्कृतिक, पौराणिक, ऐतिहासिक आणि सामाजिक-आर्थिक बाबींचा  समावेश असेल आणि  निर्मलता आणि अविरलता  या संकल्पनेवर  केंद्रित असेल.

–  गंगा नदीचे संवर्धन करण्यासाठी आणि तिला गतवैभव प्राप्त करून देण्यासाठी NMCG द्वारे केले जाणारे कार्य या प्रवासवर्णातून सर्वांसमोर येईल.

पार्श्वभूमी:

– स्वच्छ गंगा राष्ट्रीय योजना आणि दूरदर्शन हे गंगा नदीच्या सध्याच्या स्थितीबद्दल व्यापक प्रमाणावर जागृती निर्माण करण्यासाठी आणि गंगेला तिच्या भूतकाळातील वलय मिळवून देण्याच्या उद्देशाने एकत्र आले आहेत.

– फेब्रुवारी 2019 मध्ये भारताच्या सर्वाधिक पवित्र मानल्या जाणाऱ्या गंगा नदीवरील ट्रॅव्हलॉग  म्हणून ‘रग रग मे गंगा’. हा महत्वाचा कार्यक्रम राष्ट्रीय प्रसारण सेवेच्या दूरदर्शन राष्ट्रीय चॅनल वरून प्रसारित होण्यास सुरुवात झाली. स्वच्छ गंगा राष्ट्रीय मिशन द्वारे तयार केलेली ही 21 भागांची मालिका  आहे. या कार्यक्रमात गंगेचे उगमस्थान म्हणजे गोमुख हिमशिखरापासून ते गंगा बंगालच्या उपसागराला जिथे मिळते तेथे गंगासागर स्थाना पर्यंतचा 2525 किलोमीटर अंतराचा प्रवास चित्रित करण्यात आला आहे.

Rag Rag Mein Ganga:

– Season 2 of Rag Rag Mein Ganga travelogue will cover the cultural, mythological, historical and socio- economic details of this great river while being centric to the theme of nirmalta and aviralta.

– The show aims to bring attention the magnificence of the river Ganga and the need for its conservation.

Background:

– National Mission for Clean Ganga (NMCG) and Doordarshan have partnered to create wide awareness on the current state of Ganga and the need to rejuvenate Ganga to its past glory.

– In February, 2019 ‘Rag Rag Mein Ganga’ a travelogue on India’s holiest river – the Ganga was launched as a flagship programme on the National Broadcaster Doordarshan National Channel. Commissioned by the National Mission for Clean Ganga (NMCG) this 21 part series covered the 2525 km long journey of the mighty Ganga from its source Gomukh Glacier to Gangasagar, where the river merges into the Bay of Bengal.

3. व्हिसरल लीशमॅनियासिस:

– व्हिसेरल लीशमॅनियासिस (व्हीएल) हा एक जटिल संसर्गजन्य रोग आहे जो मादी फ्लेबोटोमाईन वाळूच्या माशांच्या चाव्याव्दारे पसरतो. हा एक दुर्लक्षित उष्णकटिबंधीय रोग आहे जो दरवर्षी लाखो लोकांना प्रभावित करतो, ज्यामुळे तो मलेरिया नंतर दुसरा सर्वात सामान्य परजीवी किलर बनतो.

– व्हीएलच्या पारंपारिक उपचार थेरपीमध्ये प्रामुख्याने वेदनादायक अंतस्नायु प्रक्रियेचा समावेश असतो, जो दीर्घ उपचारांसाठी, उच्च खर्च आणि संसर्गाच्या उच्च जोखमीसह अनेक उपचार गुंतागुंत लादतो.

Visceral Leishmaniasis:

– Visceral Leishmaniasis (VL) is a complex infectious disease transmitted by the bite of female Phlebotomine sandflies. It is a neglected tropical disease that affects millions annually, making it the second most common parasitic killer after malaria.

– The conventional treatment therapy of VL mainly involves painful intravenous administration, which imposes many treatment complications, including prolonged hospitalization, high cost, and high risk of infection.

4. टोमॅटो लीफ कर्ल नवी दिल्ली व्हायरस:

– टोमॅटो लीफ कर्ल नवी दिल्ली व्हायरस (ToLCNDV) संसर्गामुळे जगभरात टोमॅटोच्या उत्पादनात गंभीर नुकसान होते.

Tomato leaf curl New Delhi virus:

– Tomato leaf curl New Delhi virus (ToLCNDV) infection causes severe losses in tomato yield worldwide.