The Day That Was – 03 Feb 2021

1. एरो इंडिया:
   प्रत्येक दोन वर्षांतून एकदा एरो इंडिया प्रदर्शन आयोजित केले जाते. एअरोस्पेस आणि संरक्षण उद्योगांसाठी सार्वजनिक एअर शोसह हे एक प्रमुख प्रदर्शन असते. ह्यामुळे उद्योग व्यावसायिकांना मार्केट अंतर्दृष्टी प्राप्त करण्यास, नवीन घडामोडींची घोषणा करण्यास आणि मीडिया कव्हरेज मिळविण्यात मदत होते. आंतरराष्ट्रीय विमानचालन क्षेत्राला व्यवसायिक चालना देण्यासाठी एरो इंडिया एक असाधारण व्यासपीठ उपलब्ध करुन देते.

ऐरो इंडिया 2021 ही एरो इंडियाची 13 वी आवृत्ती आहे. 03 – 05 फेब्रुवारी 2021 रोजी कर्नाटकच्या बेंगलुरु येथे आयोजित केली जात आहे.

एरो इंडिया 2021 संभाव्य ग्राहक आणि गुंतवणूकदारांना उत्पादने प्रदर्शित करण्याची संधी प्रदान करते. एरो इंडिया 2021 मध्ये प्रदर्शक संभाव्य ग्राहकांना नवीनतम तंत्रज्ञानाचा वापर करून त्यांची उत्पादने प्रदर्शित करतील. हजारो व्यावसायिक आणि लाख सामान्य लोक ह्यामध्ये भाग घेण्याची ही एक महत्त्वाची आंतरराष्ट्रीय घटना असणार आहे.

लोगो:
ऐरो इंडियाचा लोगो तेजस लाइट कॉम्बॅट एअरक्राफ्ट (एलसीए) ने प्रेरित केला आहे. तेजस एलसीए त्याच्या इतर प्रकारांसह त्याच्या श्रेणीतील सर्वात लहान आणि हलके मल्टी-रोल सुपरसोनिक फाइटर विमान आहे. कंपाऊंड-डेल्टा-विंग, टेललेस एअरक्राफ्ट हे एक इंजिन असलेले भारतीय वायुसेना (आयएएफ) आणि भारतीय नौदल (इंडियन नेव्ही)च्या विविध गरजा भागविण्यासाठी डिझाइन केलेले आणि विकसित केले गेले आहे. तेजस एलसीए प्रोग्रामने 4000 हून अधिक यशस्वी उड्डाणाच्या चाचण्या पूर्ण करण्याचे दुर्लभ स्थान गाठले आहे.

मध्यभागी अशोक चक्र असलेले तेजस एलसीएचे त्रिकोणी रंगाचे छायचित्र म्हणजे या लोगोचा मूळ हेतू आहे, जो न्यू इंडियाच्या आत्म्याची आठवण करून देतो. ऐरो मधील ‘ए’ ची व्याख्या केलेली रूपरेषा लढाऊ विमानाचे प्रतीकात्मक आहे तर ते संदेश देते की ऐरो इंडिया हे एक अग्रगण्य वैश्विक एरोस्पेस प्रदर्शन आहे.

Aero India:
Aero India exhibition is organized every alternate year. It is one of the major exhibition for aerospace and defence industries with a public air show. It enables industry professional to gain market insights, announce new developments and gain media coverage. Aero India offers a unique platform to international aviation sector to bolster business.

Aero India 2021 is the 13 th edition of Aero India being organised at Bengaluru, Karnataka from 03 – 05 February 2021.

Aero India 2021 provides opportunity to demonstrate products to the potential customer and investors. In Aero India 2021 Exhibitors are likely to showcase their products using latest technologies to the potential customers. This is an important international event likely to be attended by thousands of business visitors and lakh general visitors.

Logo:
The logo for Aero India is inspired by the Tejas Light Combat Aircraft (LCA). The Tejas LCA together with its variants, is the smallest and lightest Multi-Role Supersonic Fighter Aircraft of its class. This single engine, Compound-Delta-Wing, Tailless Aircraft is designed and developed to meet diverse needs of the Indian Air Force (IAF) and Indian Navy (IN).The Tejas LCA programme has achieved the rare distinction of completing over 4000 Successful Test Flights.

The tri-colored silhouette of the Tejas LCA with the Ashok Chakra in the centre is the core motif of this logo, reminiscent of the spirit of New India. The defined outlines of the ‘A’ in Aero is symbolic of a fighter jet while conveying that Aero India is a premier global aerospace exhibition.

2. भारतातील अवकाश उपक्रम:
   इस्रोला, स्पिन-ऑफ आणि इतर व्यावसायिक अनुप्रयोगांसाठी विशेष-अधिकार-नसलेल्या आधारावर इस्त्रोने विकसित केलेल्या सिध्द झालेल्या तंत्रज्ञानाचे हस्तांतरण करण्यासाठी, संरचित तंत्रज्ञान हस्तांतरण यंत्रणा मिळाली आहे. काही लोकप्रिय तंत्रज्ञान म्हणजे ली-आयन, नेव्हिक रिसीव्हर, डिप्रेसस अलर्ट ट्रान्समीटर, सेन्सर, विशेष साहित्य, कोटिंग्ज इ.

खासगी उद्योजकांसाठी अंतराळ उपक्रम राबविण्याची सक्षम यंत्रणा म्हणून सरकारने डॉस अंतर्गत राष्ट्रीय पातळीवरील स्वायत्त नोडल एजन्सी अर्थात भारतीय राष्ट्रीय अंतराळ पदोन्नती आणि अधिकृतता केंद्र (आयएन-स्पेस) तयार केले आहे. आतापर्यंत, 26 भारतीय खाजगी उद्योगांनी त्यांच्या अंतराळ उपक्रमांसाठी जसे लाँचर विकसित करणे, उपग्रह तयार करणे, अनुप्रयोग विकसित करणे, पायाभूत सुविधा उभारणे यासह अंतराळ उपक्रमांच्या संपूर्ण स्पेक्ट्रममध्ये विस्तार मिळावा यासाठी अंतराळ विभागाकडे संपर्क साधला आहे. अवकाश विभाग तांत्रिक मार्गदर्शन, आढावा, सुविधा सामायिकरण, प्रक्षेपण समर्थन इत्यादींसह सर्व भारतीय उद्योगांना त्यांच्या अंतराळ कार्यात सर्व शक्य सहकार्य देत आहे.

गगनयानची पहिली मानव-मोहीम दोन मानवरहित उड्डाणानंतर आखण्यात आली आहे आणि डिसेंबर 2021 पर्यंत पहिले मानव रहित उड्डाण नियोजित आहे.

Space Activities in India:
ISRO has got a structured technology transfer mechanism to transfer the identified technologies developed by ISRO for spin-off and other commercial applications on non-exclusive basis. Some of the popular technologies are Li-ion, NavIC receiver, Distress alert transmitter, sensor, special materials, coatings, etc.

Government has created a National Level Autonomous Nodal Agency namely Indian National Space Promotion and Authorization Centre (IN-SPACe) under DOS as the enabling mechanism for private players to carry out Space Activities. Till now, Department of Space has been approached by 26 Indian private industries seeking support for their space activities, spanning across the complete spectrum of space activities including developing launcher, building satellites, developing applications, establishing ground infrastructure. Department of Space is extending every possible support to all the Indian industries in their space activities, including technical guidance, reviews, facility sharing, launch support etc.

The first manned mission of Gaganyaan is planned after two unmanned flights, and the first unmanned flight is scheduled by December 2021.

3. कर्नाटकातील मांड्या जिल्ह्यात लिथियमचा साठा:
   अणु ऊर्जा खनिज संचालनालय अन्वेषण व संशोधन (एएमडी) च्या अणु खनिज संचालनालयाने (एएमडी) पृष्ठभाग आणि मर्यादित उपनगरावरील प्राथमिक सर्वेक्षणात मार्लाग्ला – अल्लापत्ना क्षेत्र, मंड्या जिल्हा, कर्नाटक. या पेगमेटाइट्समध्ये 1,600 टन (अनुमानित श्रेणी) च्या लिथियम संसाधनांची उपस्थिती दर्शविली आहे.

लिथियम हे नवीन तंत्रज्ञानाचा मुख्य घटक आहे आणि सिरामिक्स, ग्लास, टेलिकम्युनिकेशन आणि एरोस्पेस उद्योगांमध्ये त्याचा वापर आढळतो. लिथियमचे सुप्रसिद्ध उपयोग म्हणजे लिथियम आयन बॅटरी, वंगण, रॉकेट प्रोपेलेंट्समध्ये उच्च उर्जा मिश्रित पदार्थ, मोबाइल फोनसाठी ऑप्टिकल मॉड्युलेटर, आणि थर्मोन्यूक्लियर रिअॅक्शन (म्हणजे फ्यूजन)साठी कच्चा माल म्हणून वापरलेल्या ट्रायटियम टू कन्व्हर्टर. अणु उर्जा कायदा 1962 अन्वये थर्मोन्यूक्लियर अनुप्रयोगाने लिथियमला “निर्धारित पदार्थ” बनवले आहे जे देशाच्या विविध भूवैज्ञानिक डोमेनमध्ये लिथियमच्या शोधासाठी एएमडीला परवानगी देते. लिथियम आयन बॅटरीच्या सतत वाढत्या मागणीमुळे गेल्या काही वर्षांमध्ये लिथियमची आवश्यकता वाढली आहे.

Deposits of Lithium in Mandya district of Karnataka:
preliminary surveys on surface and limited subsurface by Atomic Minerals Directorate for Exploration and Research (AMD), a constituent unit of Department of Atomic Energy have shown presence of Lithium resources of 1,600 tonnes (inferred category) in the pegmatites of Marlagalla – Allapatna area, Mandya district, Karnataka.

Lithium is a key element for new technologies and finds its use in ceramics, glass, telecommunication and aerospace industries. The well-known uses of Lithium are in Lithium ion batteries, lubricating grease, high energy additive to rocket propellants, optical modulators for mobile phones and as convertor to tritium used as a raw material for thermonuclear reactions i.e. fusion. The thermonuclear application makes Lithium as “Prescribed substance” under the Atomic Energy Act, 1962 which permits AMD for exploration of Lithium in various geological domains of the country. Due to the continuously increasing demand of Lithium ion batteries, the requirement of Lithium has increased over last few years.

4. आण्विक उर्जा उत्पादन:
   परमाणु ऊर्जा ही देशाच्या ऊर्जा मिश्रणाचा एक महत्त्वाचा घटक आहे आणि उर्जेच्या स्त्रोतांसह चांगल्या पद्धतीने त्याचा पाठपुरावा केला जात आहे. अणु ऊर्जा एक स्वच्छ, पर्यावरण अनुकूल बेस लोड स्रोत 24X7 उपलब्ध आहे. यामध्येही बरीच संभाव्यता आहे जी टिकाऊ पद्धतीने देशाची दीर्घकालीन उर्जा सुरक्षा सुनिश्चित करू शकते.

सध्या एकूण 6780 मेगावॅट क्षमतेचे 22 अणुभट्ट कार्यरत आहेत आणि एक अणुभट्टी, केएपीपी -3 (700 मेगावॅट) 10 जानेवारी 2021 रोजी ग्रीडला जोडली गेली आहे. याव्यतिरिक्त 8 अणुभट्ट्या आहेत (500 मेगावॅट पीएफबीआरसह- भाविनी कार्यान्वित) एकूण टप्प्यात एकूण 6000 मेगावॅट बांधकाम चालू आहे.

रशियन फेडरेशन सहकार्याने, 12 अणुऊर्जा अणुभट्ट्या – 10 देशी 700 मेगावाट प्रेशरयुक्त हेवी वॉटर रिअॅक्टर्स (पीएचडब्ल्यूआर) च्या फ्लीट मोडमध्ये आणि लाइट वॉटर रिअॅक्टर्सच्या दोन युनिट (एलडब्ल्यूआर) स्थापित करण्यासाठी सरकारने प्रशासकीय मान्यता आणि आर्थिक मंजुरी दिली आहे. बांधकाम व मंजूर मंजूर प्रकल्पांचे प्रगतीपथावर काम पूर्ण झाल्यावर २०१31 पर्यंत अणू क्षमता २२480० मेगावॅटपर्यंत पोचणे अपेक्षित आहे.

Nuclear Energy Production:
Nuclear energy is an important component of the country’s energy mix and is being pursued along with other sources of energy in an optimal manner. Nuclear energy is a clean, environment friendly base load source of power available 24X7. It also has huge potential which can ensure long term energy security of the country in a sustainable manner.

There are presently 22 reactors with a total capacity of 6780 MW in operation and one reactor, KAPP-3 (700 MW) has been connected to the grid on January 10, 2021. In addition, there are 8 reactors (including 500 MW PFBR being implemented by BHAVINI) totaling to 6000 MW under construction at various stages. On progressive completion of the projects under construction and accorded sanction, the nuclear capacity is expected to reach 22480 MW by 2031.