The Day That Was – 11 Feb 2021

1. जागतिक युनानी दिवस:
   प्रतिवर्षी 11 फेब्रुवारी रोजी युनानी औषधोपचार पद्धतीचे प्रतिबंधक आणि गुणकारी तत्वज्ञानाद्वारे आरोग्य सेवा पुरविण्याविषयी जनजागृती करण्याचा हा जागतिक कार्यक्रम आहे.

11 फेब्रुवारी हा महान युनानी अभ्यासक आणि समाज सुधारक “हकीम अजमल खान” यांचा वाढदिवस आहे.

हा कार्यक्रम साजरा करण्याचा उद्देश हाकिम अजमल खान यांना भारत आणि जगभरातील युनानी औषधाच्या शाश्वत विकासात दिलेल्या योगदानाबद्दल श्रद्धांजली वाहणे हे आहे. ही प्रणाली जीवन विज्ञान आहे, निरोगी आयुष्यासाठी लोकांना मदत करण्याच्या उद्देशाने आरोग्य आणि औषधांची एक प्रणाली आहे.

World Unani Day:
It is a global event celebrated every year on the February 11th to spread awareness about health care delivery through Unani system of medicine through its preventive and curative philosophy.

February 11th is the birthday of “Hakim Ajmal Khan”, the great Unani scholar and social reformer.

The objective of celebrating this event is to pay tribute to Hakim Ajmal Khan for his contribution in the sustained development of the Unani system of medicine in India and world across. This system is a science of life, a system of healthcare and medicine aimed at assisting people in living a healthy life.

2. इस्रोने देशभरात अंतराळ शिक्षण आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रात अटल टिंकिंग लॅबचा अवलंब केला आहे:
   इस्रोने देशभरात अंतराळ शिक्षण आणि तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात अटल टिंकरिंग लॅब्जचा अंगिकार केला आहे. हा संपूर्ण कार्यक्रम दोन टप्प्यात विभागलेला आहे, असे त्यांनी सांगितले. पहिल्या टप्प्यात 45 प्रयोगशाळा आहेत आणि दुसऱ्या टप्प्यात उर्वरित 55 प्रयोगशाळांचा समावेश आहे. अटल टिंकरिंग लॅब्जचा शाळांमध्ये वापर सुरू करण्याच्या उद्देशाने शाळांमधील अवांतर उपक्रम म्हणून अंतराळ शिक्षण आणि तंत्रज्ञान या विषयाची रचना देखील इस्रो करत आहे. शिक्षण मंत्रालयाकडून हा अभ्यासक्रम चालवला जाईल.

ISRO has adopted Atal Tinkering Labs across the country in the field of space education and technology:
ISRO has adopted Atal Tinkering Labs across the country in the field of space education and technology. The whole programme is divided into two phases. First phase includes 45 labs and 2nd phase covers balance 55.ISRO is also designing space education & space technology as an extra curriculum activity for the schools to utilise ATLs,which will have the endorsement of Ministry of Education.

3. “पूर्वोत्तर प्रदेशासाठी मिशन ऑरगॅनिक व्हॅल्यू चेन डेव्हलपमेंट” (एमओवीसीडीएनइआर):
   सुरक्षित आणि निरोगी सेंद्रिय अन्नाची वाढती मागणी ही भारताच्या ईशान्येकडील राज्यांतील लागवडीखाली न आणलेली जमीन व त्या मातीत वाढविली जाणारी चव या प्रदेशातील शेतकर्‍यांना वेगळी संधी म्हणून वेगाने उदयास येत आहे. हरित क्रांती घेण्यास सक्षम न होण्याचे नुकसान ता एक आधुनिकता आणि सेंद्रिय शेतीवर नूतनीकरण जोमदार असणाऱ्या प्रदेशाला एक वरदान सिद्ध होत आहे आणि त्याच्या अनोख्या वारसा पिकांच्या सेंद्रिय उत्पादनाचे केंद्र बनण्याची शक्यता आहे. संभाव्यता लक्षात घेऊन पंतप्रधानांनी 2015 मध्ये या प्रदेशात व्यावसायिक सेंद्रिय शेतीच्या विकासासाठी एक योजना सुरू केली जी नंतर “मिशन ऑर्गेनिक व्हॅल्यू चेन डेव्हलपमेंट फॉर ईस्टर्न रीजन” (एमओव्हीसीडीएनआर) म्हणून ओळखली जाऊ लागली.

या योजनेत शेतकर्‍यांना दर्जेदार उत्पादन, पोस्टस्ट्रॉव्हस्ट मॅनेजमेंट, प्रक्रियेद्वारे मूल्यवर्धन आणि राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय बाजारात थेट बाजार जोडण्यासह शेती ते पिकापर्यंत शेतकर्‍यांना आधार मिळाला आहे.

“Mission Organic Value Chain Development for North Eastern Region” (MOVCDNER):
Emerging demand for safe and healthy organic food with added flavour of being grown in pristine environment and virgin soils of India’s North Eastern states is fast emerging as unique opportunity to the farmers of the region. The disadvantage of not being able to pick up green revolution is now proving a boon and region with its renewed vigour on modern organic agriculture is poised to become hub for organic production of its unique heritage crops. Realizing the potential, the Prime Minister initiated a scheme for development of commercial organic farming in the region during 2015 which later became to be known as “Mission Organic Value Chain Development for North Eastern Region” (MOVCDNER).

The scheme, provides end to end support to the farmers from farm to fork including quality production, effective postharvest management, value addition through processing and direct market linkages to national and international markets.

4. आत्मनिर्भर भारत योजनेचा भाग म्हणून “मधुर क्रांती”च्या उद्देशाने राष्ट्रीय मधुमक्षिका पालन व मध योजना:
   देशातील सर्वंकष कृषी व्यवस्थेचा एक भाग म्हणून मधुमक्षिकापालनाचे महत्व लक्षात घेऊन, सरकारने राष्ट्रीय मधुमक्षिकापालन व मधु योजनेला (2020-21 ते 2022-23 या) तीन वर्षांसाठी 500 कोटी रुपये मंजूर केले आहेत. आत्मनिर्भर भारत चा एक भाग म्हणून ही योजना जाहीर करण्यात आली आहे. राष्ट्रीय मधुमक्षिका मंडळाद्वारे (National Bee Board -NBB) राबवण्यात येत असलेल्या या राष्ट्रीय मधुमक्षिकापालन व मधु (NBHM) योजनेद्वारे देशात “मधुर क्रांती” साधण्यासाठी वैज्ञानिक पद्धतीने मधमाश्या पालनाला प्रोत्साहन देणे व या क्षेत्राचा विकास साधणे ही यामागील उद्दिष्टे आहेत.

शेती व बिगर शेती क्षेत्रात रोजगार निर्मिती, कृषी व बागायती उत्पन्नवाढ, पायाभूत सुविधा विकसित करणे यांसाठी मधुमक्षिका पालन व्यवसायाच्या समग्र विकासाला चालना देणे हे राष्ट्रीय मधुमक्षिकापालन व मधु योजनेचे मुख्य उद्दीष्ट आहे.

वैज्ञानिक पद्धतीने मधुमक्षिकापालन, मधुमक्षिकापालनातून स्त्री-सबलीकरण, मधमाश्यांचा शेती व बागायती उत्पादन व त्याचा दर्जा वाढवण्याच्या दृष्टीने होणाऱ्या उपयोगाचे तंत्रशुद्ध स्पष्टीकरण या मधुमक्षिकापालनाबद्दल जागृती या उद्देशाने राष्ट्रीय मधुमक्षिकापालन व मधु योजनेंतर्गत 2560 लाख रुपयांचे 11 प्रकल्पांना मंजूरी मिळाली आहे.

मधुमक्षिकापालन ही कृषी आधारित प्रक्रिया असून ती शेतकरी वा ग्रामीण भागातील भूमीहीन मजूरांनाही सर्वंकष शेतीचा (IFS) भाग म्हणून राबवता येईल.

National Beekeeping & Honey Mission (NBHM) aims to achieve the goal of ‘Sweet Revolution’ as part of Atmanirbhar Bharat Abhiyaan:
Keeping in view the importance of beekeeping as part of the Integrated Farming System in the country, government approved the allocation for Rs. 500 crore for National Beekeeping & Honey Mission (NBHM) for three years (2020-21 to 2022-23). The mission was announced as part of the AtmaNirbhar Bharat scheme. NBHM aims for the overall promotion & development of scientific beekeeping in the country to achieve the goal of ‘Sweet Revolution’ which is being implemented through National Bee Board (NBB).

The main objective of NBHM is to promote holistic growth of beekeeping industry for income & employment generation for farm and non-farm households, to enhance agriculture/ horticulture production, developing infrastructural facilities, including setting up of Integrated Beekeeping Development Centre (IBDC)s/CoE, honey testing labs, bee disease diagnostic labs, custom hiring centres, Api-therapy centres, nucleus stock, bee breeders, etc. and empowerment of women through beekeeping.

5. राष्ट्रीय कोळसा निर्देशांक:
   कोळशाच्या बाजारभावांवर आधारित महसूल वाटा ठरवण्यासाठी एक राष्ट्रीय कोळसा निर्देशांक (एनसीआय) तयार केला आहे. एनसीआय हा किंमत निर्देशांक आहे जो निश्चित आधार वर्षाच्या अनुषंगाने विशिष्ट महिन्यात कोळशाच्या किंमतीच्या पातळीतील बदल दाखवेल. एनसीआयसाठी आधार वर्ष आर्थिक वर्ष 2017-18 आहे. एनसीआय संकलित करण्यासाठी सध्या अस्तित्त्वात असलेल्या कोळशाच्या सर्व विक्री माध्यमातील कोळशाच्या किंमती विचारात घेतल्या जातात. लिलाव केलेल्या खाण क्षेत्रातून उत्पादित कोळशाचे प्रति टन उत्पन्न निश्चित केलेल्या सूत्राद्वारे एनसीआयचा वापर करून ठरवले जाईल.

4 जून 2020 रोजी एनसीआय सुरू करण्यात आली आहे. एनसीआयमध्ये पाच उप-निर्देशांकांच्या संचाचा समावेश आहे-: नॉन-कोकिंग कोलसाठी तीन आणि कोकिंग कोलसाठी दोन.

National Coal Index:
In order to arrive at the revenue share based on market prices of coal, one National Coal Index (NCI) was conceptualized. The NCI is a price index which reflects the change of price level of coal on a particular month relative to the fixed base year. The base year for the NCI is FY 2017-18. Prices of coal from all the sales channels of coal, including import, as existing today are taken into account for compiling the NCI. The amount of revenue share per tonne of coal produced from auctioned blocks would be arrived at using the NCI by means of defined formula.

NCI has already been rolled out on 4th June 2020. NCI is composed of a set of five sub-indices: three for Non Coking Coal and two for Coking Coal.

6. विज्ञान क्षेत्रातील महिलांचा सन्मान करण्यासाठी मायजीओव्हीसोबत महिला आणि बालविकास मंत्रालयाकडून ऑनलाईन मोहीमेचा प्रारंभ:
   22 डिसेंबर 2015 रोजी संयुक्त राष्ट्र महासभेच्या ठरावाद्वारे विज्ञानातील आंतरराष्ट्रीय महिला व मुलींचा फेब्रुवारीचा ११ वा दिवस आहे. महिला व मुली विज्ञान आणि तंत्रज्ञानात किती महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात याचा हा दिवस मान्य करतो. दिवसाचा उद्देश महिला आणि मुलींसाठी विज्ञानातील सहभागासाठी पूर्ण आणि समान प्रवेशास प्रोत्साहन देणे आहे.

स्टेम(एसटीईएम) अर्थात विज्ञान, तंत्रज्ञान, इलेक्ट्रॉनिक्स आणि गणित या क्षेत्रात स्वतःचे वेगळे स्थान निर्माण करणाऱ्या महिलांचा सन्मान करण्यासाठी, तसेच या क्षेत्रात प्रावीण्य मिळवण्याची आणि राष्ट्रउभारणीत योगदान देण्याची महत्त्वाकांक्षा बाळगणाऱ्या युवतींना प्रोत्साहन देण्यासाठी महिला आणि बालविकास मंत्रालयाने शिक्षण मंत्रालय आणि माय जीओव्ही, इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालय यांच्या सहकार्याने आज विज्ञान क्षेत्रातील महिला आणि युवतींच्या आंतरराष्ट्रीय दिनाच्या निमित्ताने एक ऑनलाईन मोहीम सुरू केली. गणित आणि विज्ञान या विषयात देशभरात ज्या मुलींनी उत्तम कामगिरी केली आहे त्यांचा सन्मान या मोहिमेद्वारे करण्यात येत आहे आणि भावी काळात आपल्याला अभिमान वाटेल अशी कामगिरी करण्यासाठी या स्टेमस्टार्सना प्रोत्साहन देण्यात येत आहे. “ शालेय विद्यार्थ्यांमधील कल्पना आणि नवोन्मेषाच्या सामर्थ्याला बळ देण्यामुळे आपल्या नवोन्मेषाच्या कक्षा रुंदावतील” या पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या संकल्पनेवर ही मोहीम आधारित आहे. या मोहिमेचा भाग म्हणून नागरिक एखाद्या युवा स्टेमस्टारचे त्यांची राज्ये/ जिल्हे येथून त्यांच्या वैयक्तिक कार्डच्या माध्यमातून अभिनंदन करू शकतात आणि आपल्या देशाच्या विकासासाठी अतिशय महत्त्वाच्या असलेल्या या विषयांमध्ये प्रावीण्य मिळवण्यासाठी त्यांना प्रोत्साहित करू शकतात. मायजीओव्हीवर अशा 700 पेक्षा जास्त स्टेमस्टार्सची माहिती प्रदर्शित करण्यात आली आहे.

Women & Child Development Ministry in association with MyGov launches online campaign to celebrate Women in science:
The International Day of Women and Girls in Science is the 11th day of February, by resolution of the United Nations General Assembly on 22 December 2015. The day recognises the critical role women and girls play in science and technology. The day’s purpose is to promote full and equal access to participation in science for women and girls.

On the International Day of Women & Young Girls in Science, Ministry of Women & Child Development in association with Ministry of Education and MyGov, Ministry of Electronics and Information technology launched an online campaign to celebrate women who have carved a niche for themselves in the field of STEM and also encourage young girls who aspire to excel in STEM and contribute towards nation building. The campaign honours our young girls from across the country who have performed well in the subjects of Maths and Science & encourage these STEM STARS to make us proud in days to come. This initiative is as per the vision of Prime Minister Narendra Modi of “Seeding the powers of idea and innovation in schoolchildren will broaden the base of our innovation pyramid.”