The Day That Was – 01 Jan 2021

The Day That Was – 01 Jan 2021 / हा दिवस असा होता- १ जानेवारी २०२१

The following information is provided related to the events took place on 1st Jan 2021.

1. Rashtrapati Bhavan Museum:

  1. It is an event-based story telling Museum that showcases the exquisite and invaluable artifacts symbolizing art, culture, heritage, and history.
    1. It is unique in the country in its sensitivity to heritage issues.
    1. The 11,000 square meter of space has been designed and built completely underground with the heritage structures designed by the architect Lutyens in fact on top. The designers, Edwin Lutyens and Herbert Baker designed the complex.

For more details: https://rbmuseum.gov.in/

(Expected questions on : architect and architecture of the building, facts about Rashtrapati Bhavan, etc.)

१. राष्ट्रपती भवन संग्रहालय:

१.१. कला, संस्कृती, वारसा आणि इतिहासाचे प्रतीक असणाऱ्या नितांत आणि अमूल्य कलाकृतींचे प्रदर्शन करणारी ही घटना-आधारित कथा आहे.

१.२. हेरिटेजच्या मुद्द्यांबाबतच्या संवेदनशीलतेमध्ये हे देशात वैशिष्ट्यपूर्ण आहे.

१.३. 11,000 चौरस मीटर जागेची रचना वास्तूत वास्तुविशारद लुटियन्सने वरच्या बाजूस बनवलेल्या हेरिटेज स्ट्रक्चर्सनी पूर्णपणे तयार केली गेली आहे आणि पूर्णपणे भूमिगत बनविली आहे. डिझाइनर्स, एडविन लुटियन्स आणि हर्बर्ट बेकर यांनी या संकुलाची रचना केली.

अधिक माहितीसाठीः https://rbmuseum.gov.in/

(अपेक्षित प्रश्न यांवर: इमारतीचे आर्किटेक्ट आणि आर्किटेक्चर, राष्ट्रपती भवनविषयी तथ्य इ.)

  1. Facts about Rashtrapati Bhavan:
    1. construction started in 1911
    1. World War delayed the completion process by 15 years
    1. it took 19 years to complete it.
    1. Lord Erwin was the first Viceroy to reside in this building.
    1. Rajendra Prasad as the first President of India occupied this building on 26 January 1950 and it was renamed Rashtrapati Bhavan.

२. राष्ट्रपती भवनाविषयी तथ्यः

२.१. बांधकाम 1911 मध्ये सुरू झाले.

२.२. महायुद्धाने पुर्णत्वाच्या प्रक्रियेस 15 वर्षे उशीर केला.

२.3. ते पूर्ण करण्यास 19 वर्षे लागली.

२.४. या इमारतीत लॉर्ड एर्विन हा पहिला व्हाईसरॉय होता.

२. ५. भारताचे पहिले राष्ट्रपती म्हणून राजेंद्र प्रसाद हे २६ जानेवारी १९५० रोजी या इमारतीमध्ये राहायला आले आणि त्या इमारतीचे नामकरण राष्ट्रपती भवन करण्यात आले.

  1. Skill Development:

Certification Course in NAVARITIH (New, Affordable, Validated, Research Innovation Technologies for Indian Housing) – innovative construction technologies.

३. कौशल्य विकास:

नावारितीह मध्ये प्रमाणपत्र कोर्स (नवीन, परवडण्याजोगे, प्रमाणित, भारतीय गृहनिर्माण संशोधन संशोधन तंत्रज्ञान) – नाविन्यपूर्ण बांधकाम तंत्रज्ञान.

  1. Housing:

Affordable Sustainable Housing Accelerators – India (ASHA-India) program

  • to promote research and start-ups related to modern housing technology within India.

४. गृहनिर्माण:

परवडण्याजोगे टिकाऊ गृहनिर्माण प्रवेगक – भारत (आशा-भारत) कार्यक्रम

१.१. भारतातील आधुनिक गृहनिर्माण तंत्रज्ञानाशी संबंधित संशोधन आणि स्टार्ट अप्सना प्रोत्साहन देण्यासाठी.

  1. Central Consumer Protection Authority (CCPA)
    5.1. for the protection of the interest and rights of the consumers.
    5.2. Functions of the CCPA: to review the matters relating to, and the factors inhibiting enjoyment of, consumer rights, including safeguards provided for the protection of consumers under any other law for the time being in force and recommend appropriate remedial measures for their effective implementation.
    5.3. The action of CCPA will certainly deter the unscrupulous traders from launching misleading advertisements to exploit the sentiments of the consumers for cheap commercial profits.
    5.4. The Central Consumer Protection Authority has been established w.e.f. 24th July, 2020 under section 10 of the Consumer Protection Act, 2019 to regulate matters relating to: 5.4.1. violation of rights of consumers
    5.4.2. unfair trade practices and false or misleading advertisements which are prejudicial to the interests of public and consumers
    5.4.3. to promote, protect and enforce the rights of consumers as a class.
    5.5. It can:
    5.5.1. conduct investigations into violation of consumer rights and institute complaints / prosecution
    5.5.2. order recall of unsafe goods and services
    5.5.3. order discontinuation of unfair trade practices and misleading advertisements
    5.5.4. impose penalties on manufacturers/endorsers/publishers of misleading advertisements.

५. केंद्रीय ग्राहक संरक्षण प्राधिकरण (सीसीपीए)

५.१. ग्राहकांच्या हिताचे आणि हक्कांच्या संरक्षणासाठी.

५.२. सीसीपीएची कार्ये: ग्राहकांच्या हक्कांशी संबंधित बाबींचा आढावा घेणे आणि ग्राहकांच्या हक्कांचा आनंद घेण्यास प्रतिबंध करणार्‍या घटकांसह, इतर कोणत्याही कायद्यानुसार ग्राहकांच्या संरक्षणासाठी प्रदान केल्या गेलेल्या सुरक्षा रक्षणासह आणि प्रभावी अंमलबजावणीसाठी योग्य उपाययोजनांची शिफारस करणे.

५.३. सीसीपीएची कृती अनैतिक व्यापाऱ्यांना स्वस्त व्यावसायिक नफ्यासाठी ग्राहकांच्या भावनांचा गैरवापर करण्यासाठी दिशाभूल करणार्‍या जाहिराती देण्यापासून रोखेल.

५.४. केंद्रीय ग्राहक संरक्षण प्राधिकरणाची स्थापना डब्ल्यू.ई.एफ. ग्राहक संरक्षण अधिनियम, 2019 च्या कलम 10 अंतर्गत 24 जुलै, 2020:

५.४.१. संबंधित बाबींचे नियमन करण्यासाठी. ग्राहकांच्या हक्कांचे उल्लंघन

५.४.२. अयोग्य व्यापार पद्धती आणि खोटी किंवा दिशाभूल करणार्‍या जाहिराती जे सार्वजनिक आणि ग्राहकांच्या हितासाठी पूर्वग्रहण आहेत

५.४.३. वर्ग म्हणून ग्राहकांच्या अधिकाराचे संरक्षण, संरक्षण आणि अंमलबजावणी करणे.

५.५. सीसीपीए हे करू शकते:

५.५.१. ग्राहकांच्या हक्कांचे उल्लंघन आणि तक्रारी / खटला चालवणे यासाठी चौकशी करणे.

५.५.२. असुरक्षित वस्तू आणि सेवांच्या रिकॉलची ऑर्डर देणे.

५.५.३. अयोग्य व्यापार पद्धती आणि दिशाभूल करणार्‍या जाहिराती बंद करण्याचा आदेश देणे.

५.५.४. दिशाभूल करणार्‍या जाहिरातींच्या निर्मात्यांना / समर्थकांना / प्रकाशकांना दंड लावणे.

6. Art & Culture:

National Gallery of Modern Art (NGMA) – National Museum

6.1. Gallery of Modern and Contemporary Art in India

6.2. Established: 1954

6.3. Main Museum: New Delhi

6.4. Branch: Mumbai, Bangalore

६. कला व संस्कृती:

नॅशनल गॅलरी ऑफ मॉडर्न आर्ट (एनजीएमए) – राष्ट्रीय संग्रहालय संस्था

६.१. भारतातील आधुनिक आणि समकालीन कला संस्था

६.२. स्थापना: १९५४ 

६.३. मुख्य संग्रहालय : नवी दिल्ली

६.४. शाखा: मुंबई, बेंगळुरू

7. Defence (2020 in review):

7.1. Chief of Defence Staff (CDS) General Bipin Rawat assumed office of CDS on 1st January 2020 – to provide greater coordination, jointness, and synergy among the three Services of Defence forces.

7.2. The CDS is the Principal Military Advisor to the Raksha Mantri on all Tri-Services matters.

7.3. A new Department i.e. Department of Military Affairs (DMA) within the Ministry of Defence has been created w.e.f. 1st January 2020. CDS has been designated as Secretary, DMA.

7.4. Eight Rafale aircraft inducted and operationalised on 20th September 2020.

7.5. Air version of supersonic BrahMos Air missile integrated on Su-30 MKI.

7.6. Indian Navy commissioned i) INS Kavaratti (P31)- a fully combat-ready Anti-Submarine Warfare (ASW) stealth corvette and ii) commissioning of warship IN LCU L57.

7.7. ‘Atma Nirbharta’ week celebrated from 07 to 14 August 2020 to promote indigenous development of materials & equipment to achieve Self-reliance in Defence manufacturing.  Modernization/ up-gradation of facilities and new infrastructure creation by Defence PSUs and Ordnance Factories Board launched.

7.8. Foreign Direct Investment (FDI) limit in defence manufacturing under automatic route raised from 49% to 74%.

7.9. Captain Tania Sher Gill, led an all-men contingent in Republic Day Parade 2020.

7.10. World’s longest Highway tunnel – Atal Tunnel built by BRO dedicated to the nation by Prime Minister Shri Narendra Modi on 3rd October 2020.

7.11. 80-kilometre-longRoad link from Dharchula (Uttarakhand) to Lipulekh (China Border) inaugurated on 20th May 2020.

7.12. OP SUNRISE: a joint operation between Indian Army and Myanmar Army for reducing the violence levels and forcing insurgents to abjure the path of violence.

7.13. Atmanirbhar Bharat – ‘Make in India’ and Atmanirbhar Bharat has been given a major impetus during planning and procurement of equipment for Indian Army, wherein, there is an endeavour to support the emerging defence industry in the country.

7.14. Contingent of the Indian Army along with the other Services participated in the V-Day parade at Moscow’s Red Square on 24 Jun 2020, to commemorate the 75th Diamond Jubilee of the capitulation of Nazi Germany in the Second World War.  Raksha Mantri Shri Rajnath Singh witnessed the parade as a special invitee.

7.15. Op SANKALP: Indian Navy conducted Maritime Security Operation code-named Op SANKALP in the Gulf Region to ensure safe passage of Indian Flag Merchant Vessels (IFMVs) transiting through the Strait of Hormuz.

7.16. UN World Food Programme (UN WFP) Escort Mission:  Indian Navy has been contributing to UN WFP efforts by providing security to vessels carrying food to East African nations. INS Airavat escorted UN WFP chartered ship MV Juist carrying relief food cargo from Berbera to Mogadishu in Somalia from 05-14 June 2020, under challenging sea/ weather conditions. This was the third WFP escort mission undertaken by the Indian Navy in last three years.

7.17. Operation Samudra Setu: Indian Navy ships Jalashwa, Shardul, Airavat and Magar were deployed from May – July 2020 for Operation Samudra Setu to undertake repatriation of stranded Indian Nationals in the wake of COVID-19, from Iran, Maldives and Sri Lanka. Indian Navy ships deployed for Op Samudra Setu evacuated 3992 Indian Nationals including 3551 males, 387 females and 54 children.

7.18. Mission SAGAR and SAGAR-II: INS Kesari was deployed to the Southern IOR Island nations as part of ‘Mission SAGAR’ for rendering COVID-19 related assistance from May-June2020. During deployment, the ship provided medicine stores &medical kits to Maldives, Mauritius, Madagascar, Comoros and Seychelles. Indian Navy Medical Teams embarked onboard the ships also provided medical assistance to Mauritius and Comoros. As part of the follow up humanitarian outreach mission by India, Mission SAGAR II, INS Airavat was deployed to deliver 270 MT of humanitarian aid stores to Djibouti, Massawa (Eritrea), Port Sudan and Mombasa, Kenya (for South Sudan) from October-November 2020.

७. संरक्षण (2020 पुनरावलोकन):

७.१. संरक्षण दलातील तीन सेवांमधील अधिकाधिक समन्वय, संयुक्तता आणि सहकार्य प्रदान करण्यासाठी – मुख्य जनरल बिपिन रावत यांनी 1 जानेवारी 2020 रोजी सीडीएसचे कार्यभार स्वीकारले.

७.२. सीडीएस रक्षा मंत्रालयाचा सर्व त्रि-सेवाविषयक प्रकरणांचा प्रधान सैन्य सल्लागार आहे.

७.३. संरक्षण मंत्रालयातील एक नवीन विभाग म्हणजेच सैन्य व्यवहार विभाग (डीएमए) तयार केला गेला आहे w.e.f. 1 जानेवारी 2020. सीडीएसला सचिव, डीएमए म्हणून नियुक्त केले गेले आहे.

७.४. 20 सप्टेंबर, 2020 रोजी आठ रफाल विमाने अंतर्भूत आणि ऑपरेट केले गेले.

७.५. सुपरसोनिक ब्रह्मोस एअर क्षेपणास्त्राची वायू आवृत्ती एसयू -30 एमके-I समाकलित केली.

७.६. भारतीय नौदलाने कार्यान्वित केले: आयएनएस कावराटी (पी३१) – संपूर्णपणे लढाईसाठी तयार अँटी-सबमरीन वॉरफेअर (एएसडब्ल्यू) स्टील्थ कार्वेट व इन एलसीयू एल ५७ हे युध्द्पोत.

७.७. संरक्षण उत्पादनात आत्मनिर्भरता मिळविण्यासाठी साहित्य व उपकरणाच्या स्वदेशी विकासास प्रोत्साहन देण्यासाठी ‘आत्म निर्भरता’ आठवडा 07 ते 14 ऑगस्ट 2020 पर्यंत साजरा करण्यात आला. डिफेन्स पीएसयू आणि ऑर्डनन्स फॅक्टरीज बोर्डाने सुविधांचे आधुनिकीकरण / अपग्रेडेशन आणि नवीन पायाभूत सुविधा निर्माण सुरू केले.

७.८. स्वयंचलित मार्गाने संरक्षण उत्पादन क्षेत्रात थेट परकीय गुंतवणूकीची (एफडीआय) मर्यादा 49% वरून 74% पर्यंत वाढविली गेली.

७.९. प्रजासत्ताक दिन परेड 2020 मध्ये कॅप्टन तानिया शेर गिल यांनी सर्व-पुरुषांच्या पथकाचे नेतृत्व केले.

७.१०. जगातील सर्वात लांब हायवे बोगदा – पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी 3 ऑक्टोबर 2020 रोजी बीआरओद्वारे बांधलेला ‘अटल बोगदा’ देशाला समर्पित केला.

७.११. 20 मे 2020 रोजी धारचूला (उत्तराखंड) ते लिपुलेख (चीन सीमा) पर्यंत 80 किलोमीटर लांबीच्या रोड दुवाचे उद्घाटन.

७.१२. ओपी सनराइझ: हिंसाचार पातळी कमी करण्यासाठी आणि बंडखोरांना हिंसाचाराचा मार्ग नाकारण्यासाठी भाग पाडण्यासाठी भारतीय सैन्य आणि म्यानमार सेना यांच्यात संयुक्त ऑपरेशन.

७.१३. आत्मानिरभर भारत – ‘मेक इन इंडिया’ आणि भारतीय सैन्यदलाच्या उपकरणाच्या खरेदी-विक्रीच्या वेळी आत्ममान भरत यांना मोठी चालना मिळाली आहे, ज्यात देशातील उदयोन्मुख संरक्षण उद्योगांना पाठिंबा देण्याचा प्रयत्न आहे.

७.१४. दुसर्‍या महायुद्धात नाझी जर्मनीच्या सन्मानार्थ 75 व्या डायमंड जयंतीनिमित्त 24 जून 2020 रोजी मॉस्कोच्या रेड स्क्वेअर येथे व्ही-डे परेडमध्ये भारतीय सैन्याच्या तुकडीसह अन्य सैन्याने भाग घेतला. रक्षा मंत्री श्री राजनाथ सिंह यांनी विशेष निमंत्रणकर्त्याच्या रूपात ही परेड पाहिली.

७.१५. ऑप संकल्प: भारतीय ध्वज समुद्री जलमार्गातून होणारे भारतीय ध्वज व्यापारी जहाज (आयएफएमव्ही) सुरक्षितपणे जावे यासाठी भारतीय नौदलाने आखाती प्रदेशात ऑप संकल्प नामक मेरीटिम सिक्युरिटी ऑपरेशन चालविला.

७.१६. यूएन वर्ल्ड फूड प्रोग्राम (यूएन डब्ल्यूएफपी) एस्कॉर्ट मिशन: भारतीय आफ्रिका पूर्व अफ्रिकी देशांना अन्न वाहून नेणाऱ्या जहाजांना सुरक्षा पुरवून यूएन डब्ल्यूएफपी प्रयत्नांना हातभार लावत आहे. आयएनएस ऐरावत यांनी युएन डब्ल्यूएफपी चार्टर्ड जहाज एमव्ही ज्युस्टला बरीबेराहून सोमालियामधील मोगादिशुला मदत करणारा माल घेऊन आव्हानात्मक समुद्र / हवामान परिस्थितीत ५ ते १४ जून २०२० पर्यंत नेले. मागील तीन वर्षांत भारतीय नौदलाने हाती घेतलेली ही तिसरी डब्ल्यूएफपी एस्कॉर्ट मिशन होती.

७.१७. ऑपरेशन समुद्र सेतू: इराण, मालदीव आणि श्रीलंका येथून कोव्हीड-१९ च्या पार्श्वभूमीवर अडकलेल्या भारतीय नागरिकांची स्वदेशी परत नेण्यासाठी ऑपरेशन समुद्र सेतूसाठी मे- जुलै २०२० मध्ये भारतीय नौदलाची जहाज जलाश्वा, शार्दुल, ऐरावत आणि मगर यांना तैनात केले गेले. ऑप समुद्र सेतूसाठी तैनात असलेल्या भारतीय नौदलाच्या जहाजाने 3992 भारतीय नागरिकांना बाहेर काढले ज्यात 3551 पुरुष, 387 महिला आणि 54 मुले आहेत.

७.१८. मिशन सागर आणि सागर-II: मे-जून २०२० पासून कोविड-१९ संबंधित सहाय्य प्रदान करण्यासाठी ‘मिशन सागर’चा भाग म्हणून आयएनएस केसरी दक्षिणेकडील आयओआर बेट देशांमध्ये तैनात केले गेले. तैनात असताना या जहाजाने मालदीव, मॉरिशस, मेडागास्कर, कोमोरोस आणि सेशेल्स यांना औषधांची दुकाने व वैद्यकीय किट पुरविली. भारतीय नौदल वैद्यकीय संघांनी जहाजे चालविली आणि मॉरीशस आणि कोमोरोज यांना वैद्यकीय मदतदेखील पुरविली. भारताने पाठपुरावा केलेल्या मानवतावादी प्रसार अभियानाचा एक भाग म्हणून, मिशन सागर II, आयएनएस आयरावट यांना ऑक्टोबर- नोव्हेंबर 2020 पासून जिबूती, मसावा (एरिट्रिया), पोर्ट सुदान आणि मोम्बासा, केनिया (दक्षिण सुदानसाठी) येथे 270 मेट्रिक टन मानवतावादी मदत साठा  पोचवण्यासाठी तैनात केले होते.