The Day That Was – 29 Mar 2021

1. जल जीवन अभियान सुरू केल्यापासून चार कोटींहून अधिक ग्रामीणांना नळपाणी जोडणी देण्यात आली आहे:
   2024 पर्यंत प्रत्येक ग्रामीण घराला नळपाण्याचा पुरवठा करण्याच्या उद्देशाने पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी 15 ऑगस्ट 2019 रोजी घोषित केलेले, जल जीवन मिशन 4 कोटी ग्रामीण भागातील नळांना पाणीपुरवठा करण्याच्या नवीन टप्प्यावर पोहोचले आहे. आता 7.24 कोटी (38%) म्हणजेच ग्रामीण भागातील 1/3rd पेक्षा जास्त कुटुंबांना नळांद्वारे पिण्यायोग्य पाणी मिळत आहे. तेलंगणा आणि अंदमान निकोबार बेटांच्या नंतर 100% नळाला पाणीपुरवठा करणारे गोवा हे देशातील पहिले राज्य बनले आहे. राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांच्या अथक प्रयत्नांमुळे जल जीवन मिशनला 56 जिल्ह्यात आणि 86 हजारांहून अधिक खेड्यांमध्ये राहणाऱ्या प्रत्येक कुटूंबाला नळपाण्याचा पुरवठा झाला आहे. राज्ये / केंद्रशासित प्रदेश आता एकमेकांशी स्पर्धा करीत आहेत आणि देशातील प्रत्येक घरातील लोकांना पिण्याचे पाणी मिळू शकेल यासाठी लक्ष्याकडे लक्ष केंद्रित केले आहे जेणेकरुन ‘कोणीही मागे राहणार नाही’.

नियमित आणि दीर्घ मुदतीच्या आधारावर पिण्याच्या पाण्याचे योग्य प्रमाणात पुरवठा करण्याच्या उद्देशाने जल जीवन अभियान राबविण्यात येत आहे. राज्ये / केंद्रशासित प्रदेशांनी ‘तळ-अप दृष्टिकोण’ खालील विस्तृत नियोजन अभ्यास केला आहे. त्यानुसार, त्यांनी ग्रामीण भागातील प्रत्येक घराला नळपाणी जोडण्यासाठी कृती आराखडा तयार केला आहे. अंमलबजावणी करताना राज्ये पाण्याच्या दर्जेदार बाधित भागात, दुष्काळग्रस्त व वाळवंटातील गावे, अनुसूचित जाती / अनुसूचित जमातीतील बहुसंख्य गावे, महत्वाकांक्षी जिल्हा आणि संसद आदर्श ग्राम योजना खेड्यांना प्राधान्य देत आहेत.

पंतप्रधानांच्या आवाहनानंतर, जल जीवन मिशनचे उद्दीष्ट प्रत्येकाचा व्यवसाय करणे म्हणजेच ‘जन आंदोलन’ करणे. पंतप्रधानांनी जागतिक जल दिनी म्हणजेच 22 मार्च 2021 रोजी ‘कॅच द रेन’ मोहीम सुरू केली आणि पाण्याचे प्रत्येक थेंब वाचण्याचे सर्वांना आवाहन केले. सर्व भागधारकांना सामील करण्याचा प्रयत्न केला जात आहे.

जल जीवन अभियान केवळ पायाभूत सुविधांच्या निर्मितीबद्दल नाही; स्थानिक समुदायाला स्थानिक पाण्याची उपयुक्तता म्हणून काम करण्यास सक्षम बनवून ‘सेवा वितरण’ यावर लक्ष केंद्रित केले आहे. पाण्याच्या न्याय्य वापराविषयी जनजागृती करणे महत्त्वाचे आहे, विशेषत: पाईपचे पाणी गावातील प्रत्येक घरात पोहोचते. अशी कल्पना केली जाते की ग्रामपंचायत आणि / किंवा तिची उपसमिती, म्हणजेच ग्राम पाणी व स्वच्छता समिती / पाणी समिती इ. खेड्यातील पाणीपुरवठ्याचे नियोजन, अंमलबजावणी, व्यवस्थापन, ऑपरेशन आणि देखभाल यात महत्वाची भूमिका आहे. प्रणाली. जबाबदार आणि जबाबदार नेतृत्व तयार करणे हे सुनिश्चित करेल की पाणीपुरवठा यंत्रणेत टिकून राहतील आणि डिझाइन कालावधीचे जीवन चक्र कायम राहील.

As on 15^th August, 2019

As on 29^th March, 2021

Since launch of Jal Jeevan Mission, over 4 Crore rural homes provided with tap water connections:
Announced by Prime Minister Shri Narendra Modi on 15th August, 2019, with the aim to provide tap water supply to every rural home by 2024, Jal Jeevan Mission has reached a new milestone of providing over 4 Crore rural households with tap water supply. Now, 7.24 Crore (38%) i.e. more than 1/3rd of rural households are getting potable water through taps. Goa has become the first State in the country to provide 100% tap water supply followed by Telangana and Andaman & Nicobar Islands. The untiring efforts of States/ UTs have helped Jal Jeevan Mission provide assured tap water supply to every family living in 56 districts and over 86 thousand villages. States/ UTs are now competing with each other and focusing on the target to ensure that every household in the country gets safe drinking water , so that ‘no one is left out’.

Jal Jeevan Mission is being implemented in partnership with the States with an aim to provide potable water in adequate quantity, of prescribed quality on regular and long-term basis. Extensive planning exercise is undertaken by the States/ UTs following ‘bottom-up approach’. Accordingly, they have firmed up the Action Plan to provide tap water connection to every rural household. While implementing, States are giving priority to water quality-affected areas, villages in drought prone and desert areas, Scheduled Caste/ Scheduled Tribe majority villages, aspirational districts and Sansad Adarsh Gram Yojna villages.

Following the appeal of Prime Minister, Jal Jeevan Mission aims to make water everyone’s business, i.e. ‘Jan Andolan’. As Prime Minister launched ‘ Catch the rain’ campaign on World water day i.e. 22 March, 2021 and appealed all to conserve every drop of water, efforts are made to involve all stakeholders.

Jal Jeevan Mission is not about only infrastructure creation; focus is on ‘service delivery’ by empowering local communities to function as local water utilities. It is important to spread awareness on judicious use of water especially as piped water reaches every household in the village. It is envisioned that the Gram Panchayat and/ or its sub-committee, i.e. Village Water & Sanitation Committee (VWSC)/ Pani Samiti, etc. plays a key role in planning, implementation, management, operation & maintenance of in-village water supply systems. Building responsive and responsible leadership will ensure that the water supply systems are sustainable and last the life cycle of the design period.

As on 15^th August, 2019

As on 29^th March, 2021